Τρίτη 22 Ιανουαρίου 2008

η γη διψά, η γη πεθαίνει-φωτιές, φύση, "ανάπτυξη"

ΟΙ ΦΩΤΙΕΣ

Από τον Ιούλιο και όλον τον Αύγουστο του 2007 καιγόμασταν! Άνθρωποι, ζώα και πάρα πολλά δέντρα έχασαν τις ζωές τους, ενώ ολόκληρες περιοχές καταστράφηκαν και σίγουρα θα κάνουν καιρό να συνέλθουν. Τα ερωτήματα που τέθηκαν περισσότερο είναι: Ποιοι τις βάζουν; Γιατί τόσες; Γιατί φέτος;

ΑΣΥΜΜΕΤΡΟ ΠΑΡΑΛΗΡΗΜΑ

Τα τρία αυτά ερωτήματα είναι αλληλένδετα και δεν μπορούν να απαντηθούν ξεχωριστά. Η αναθεώρηση του άρθρου 24 σίγουρα καταλαμβάνει κεντρική θέση στα γεγονότα, όπως και το “δόγμα Φούρλα”. Η επικείμενη αναθεώρηση του άρθρου 24 αποχαρακτηρίζει 45 εκατομμύρια δασικά στρέμματα, τα οποία χαρακτηρίζονται ως γεωργικά, οικόπεδα, ή ως εκτάσεις τουριστικής “ανάπτυξης”. Ο Τύπος ενημερώνει από την πρώτη στιγμή της ανακοίνωσης της αναθεώρησης ότι ανοίγει ο δρόμος στους εμπρηστές και στους οικοπεδοφάγους, οι οποίοι συνάπτουν κοινοπραξίες για γήπεδα γκολφ 15.000 στρεμμάτων στη Ζαχάρω, τουριστικές μονάδες ή πίστες Formula 1 στην Βοιωτία. Αυτά είναι γνωστά σε οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο εδώ και δυο χρόνια. Σε αντίθεση, στα κυρίαρχα ΜΜΕ είδαμε ένα παραλήρημα δημοσιογράφων και κομματικών τηλεμαϊντανών. Τα συμφέροντα αυτά είτε παρουσιάστηκαν ως πρωτοφανή με “Αποκαλυπτικά” άρθρα και αφιερώματα, είτε αντιμετωπίστηκαν με έκπληξη και τρόμο, προσπαθώντας να προκαλέσουν φόβο, να τρομοκρατήσουν (με κάθε κυριολεξία) την κοινωνία μέσω του δόγματος:

Υπάρχει η ασύμμετρη απειλή των ξένων τρομοκρατών, των αντιεξουσιαστών και της γιαγιάς με τα κόλυβα. Μέχρι και εξωγήινους με διαστημικά λέιζερ επιστράτευσαν.

Ενώ άνθρωποι κάηκαν ζωντανοί, πέθαναν από αφυξία ή από πτώσεις πυροσβεστικών αεροπλάνων, κάποιοι παίζουν με τον πόνο μας και παραληρούν.

ΙΝΤΕΡΜΕΔΙΟ - ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΦΟΥΡΛΑ

Από τον Μάρτη κυβερνητικοί μας ανακοίνωναν ξελιγωμένοι από την χαρά τους ότι είμαστε πανέτοιμοι για ένα καυτό καλοκαίρι. Κάτι ήξεραν, προφανώς. Το “δόγμα Φούρλα” που ανακοινώθηκε προβλέπει το εξής: Πάνω απ’ όλα να προστατευτούν από τις φωτιές οι ανθρώπινες ζωές!

Όπως κάθε φράση, σημασία έχει το πώς εφαρμόστηκε πρακτικά και όχι οι λέξεις που την αποτελούν μόνο. Έτσι λοιπόν, η φράση εφαρμόστηκε ως: Γράψτε τα δάση στ’ αρχίδια σας! Μόνο τα χωριά σώστε. Αν καεί το παρακείμενο δάσος, δεν τρέχει και τίποτα. Πείτε μας, όμως, φοβερέ (πρώην) προϊστάμενε Πολιτικής Προστασίας, αν καεί το παρακείμενο δάσος, δεν θα φτάσει η φωτιά στο χωριό; Δεν θα καούν (πάνω από 70...) άνθρωποι; Και αν δεν καούν, θα ζήσουν σε σεληνιακό τοπίο; Θα αναγεννηθούν τα δέντρα από τις στάχτες τους; Θα μειωθεί η οικολογική και κοινωνική καταστροφή;

ΤΟ ΞΕΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

Τα γεγονότα από μόνα τους, είναι μεν πολύ σημαντικά, δεν αρκούν όμως για να φωτιστεί κάπως περισσότερο μια κατάσταση. Τα αποτελέσματα που όλοι ξέρουμε προήλθαν από τις προαναφερθείσες αιτίες. Οι αιτίες, όμως, αυτές, θα μπορούσαν να είχαν οδηγήσει σε ένα πλήθος διαφορετικών αποτελεσμάτων—γιατί έγινε αυτό και όχι κάτι άλλο;

ΑΝΘΡΩΠΟΣ vs. ΦΥΣΗ

Κομβικό ρόλο (μας φαίνεται να) έχει παίξει η τρέχουσα αντίληψη για την φύση. Η κυρίαρχη σημασία που της δίνεται, που έχει θεσμισθεί μέσα στο υπάρχον σύστημα, είναι ότι είναι εξωτερική από τον άνθρωπο, και ο άνθρωπος μπορεί να την υποτάξει, και πρέπει να την υποτάξει γιατί είναι το καλύτερο για αυτόν. Ο άνθρωπος όμως, είναι μέρος της φύσης. Όχι σαν προσθετέος ξένων μεταξύ τους φυσικών μονάδων, αλλά εγγενώς—είναι φορέας φύσης, χωρίς την οποία δεν μπορεί να υπάρξει, και αλληλεπιδρά συνεχώς με αυτήν, επηρεάζει και επηρεάζεται είτε το θέλει είτε όχι. Μέσα σε αυτήν έχει κοινωνικοποιηθεί σαν ψυχική μονάδα. Η φύση είναι και ο άνθρωπος, και κατά μια έννοια ο άνθρωπος είναι και φύση.

Ο άνθρωπος έξω από την φύση, ένας εξωτερικός παρατηρητής ή εκμεταλλευτής της, δεν είναι—δεν γίνεται να υπάρχει. Η αντίληψη του εξωτερικού εκμεταλλευτή/υποστηρικτή, για όσους την ευαγγελίζονται, εκούσια ή ακούσια, ισχύει κατά φαντασία—γι’ αυτούς έτσι είναι γιατί έτσι πιστεύουν. Δεν υπάρχει κανένα υπόβαθρο που να στηρίζει κάτι τέτοιο. (Εκτός από αυτό που λέγεται…)

ΑΕΙΦΟΡΟΣ (ΚΑΙ ΜΗ) ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Ο εξωτερικός εκμεταλλευτής της φύσης λοιπόν, πρέπει να πραγματώσει την ορθολογική κυριαρχία του πάνω στην φύση. Ουσιαστικά, πάνω στο πτώμα της. Και αυτό, γιατί ο εξωτερικός α-φύσικος άνθρωπος, δεν είναι ορθολογικός! Αυτή η δήθεν “ορθολογικότητα” των τελευταίων ετών, του τύπου “μείωση του κόστους-αύξηση των εσόδων”, συνεχώς συνοδεύεται από την προϋπόθεση που όλοι σιωπηλά παραδέχονται, αλλά κανείς δεν ομολογεί: ότι υπάρχει μοντέλο αειφόρου ανάπτυξης, δηλαδή μοντέλο απεριόριστης αύξησης της παραγωγής και της κατανάλωσης.

Αυτό το μοντέλο ψευδο-ανάπτυξης, δηλαδή αυτοκαταστροφής, υπάρχει—ως κάθε μοντέλο που σέβεται τον εαυτό του—σε πολλά σχέδια και χρώματα: φιλελεύθερο, "ορθόδοξο" οικονομικό, σοσιαλιστικό, κομμουνιστικό (με μ-λ πριν, μετά, ή χωρίς), αυτοδιαχειριζόμενο/εργατικό. Τώρα και σε οικολογικό! Το πλέον “μοντέρνο και ριζοσπαστικό” μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο θα αναπτυσσόμαστε απεριόριστα “εντός των πλαισίων της φύσης”. Πριν κόψουμε ένα δέντρο, θα το ρωτάμε πρώτα.

Είναι όμως πολύ απλό να δούμε ότι να αυξάνεται η παραγωγή και η κατανάλωση για πάντα, δεν γίνεται! Μία τέτοια άπληστη τακτική είναι:

α) άπληστη σε θέμα φυσικών πόρων. Έχουμε αναφερθεί εκτενώς αλλού (the end of suburbia). Και,
β) νευρωτική. Η σύγκρουση ανάμεσα στην κοινωνικοποιημένη μέσα στην φύση ψυχή και στην αντίληψη για τον εξω-φυσικό άνθρωπο εμφανίζει τα κλινικά συμπτώματα υστερίας, όπως το προαναφερθέν παραλήρημα, άγχος, κλπ. Οπότε, και απεριόριστους φυσικούς πόρους να είχαμε, θα απευχόμασταν ένα τέτοιο μοντέλο, από στοιχειώδη ανθρωπιστική και πολιτική οπτική.

ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ

Σε ορισμένα λίγα χωριά είδαμε το αυτονόητο: οι κάτοικοι οργάνωσαν ομάδες πυρόσβεσης με κάθε διαθέσιμο μέσο (τσάπες, βυτία στα τρακτέρ κλπ). Ξέρουμε ορισμένες περιπτώσεις που αυτό έγινε συνειδητά, ως ξεπέρασμα του άγχους, της αφωνίας, της απουσίας νοήματος και του παραληρήματος. Ξέρουμε και περιπτώσεις, που κάτι τέτοιο έγινε “με το ζόρι” από δημάρχους και άλλους καρεκλοκένταυρους.

Έχοντας όμως ζήσει την εμπειρία του να είμαστε τρία μέτρα από τη φωτιά ύψους πέντε μέτρων με μια τσάπα στο χέρι, ενώ στο καφενείο έβαζαν στοιχήματα αν θα φτάσει η φωτιά στα σπίτια, μπορούμε (και θέλουμε) να πούμε το εξής:

Η κατάσταση του καλοκαιριού θα επαναλαμβάνεται (και το κείμενο θα παραμένει επίκαιρο), όσο η υπάρχουσα κοινωνία ζει στην απάθεια, στον κομφορμισμό, και στην απουσία ερωτημάτων, όχι προς την “συντεταγμένη πολιτεία”, αλλά για μια διαρκώς συντασσόμενη πολιτεία, με βάση τις αρχές της ατομικής και κοινωνικής αυτονομίας και ελευθερίας. Ένα ρητά ψυχαναλυτικό πρόταγμα αυτόνομης αυτοθέσμισης.

Manifestation (or "Why do I upload my work?)

Originally posted in evan5.deviantART, but fits here too.

Art is not something easy to define. We could say, too vaguely perhaps, that it is some sort of representation organized by some medium in a human way. Usually the media are audial, visual and haptic (or mixed).

This is a definition that contains the human psyche; for in the term representation we can find the primal function of the psyche: representing for itself images perceived by an environment (einbildung). This representation occurs de novo; -it has its cause in the environmental perception, but is not determenistic- for a cause can play a small part in the representation, but can't determine in full which representation will de decised by the psyche to occur. So, the image constructed is both rational and spontaneous.

So, choosing to upload my work I do NOT think I possess any aesthetic truth or superiority. Some times, I even think that, should I have seen this work by other creators, I wouldn't even like it.

If anyone feel insulted by this definition of art, they can call my work constructions. Because some could feel that art is a representation that makes a new form of something. As also said for the aesthetic part, I also do NOT find my work so innovative.

It certainly though, represents some of my thoughts, moments or black-outs. I, only, can assure you about that (and I do). And these moments (etc.) I choose to share with you. Being a human, means having a social psyche; a psyche that has grown socialized and socialising.

From the (abstract form of the) Mother, the first Other, to friends, colleagues etc., the development of the psyche is always social. The person carries society in his psyche. There is no contradiction or conflict between the personal and the social. (I think.)

So, sisters and brothers, when you see my work,
respect and enjoy!

Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2008

φαντασιακό και αυτοθέσμιση

Για να δούμε πως πρέπει να κινηθούμε σαν κοινωνία, πρέπει να δούμε κάποια πράγματα στην ιστορική τους και όχι στην υποκειμενική τους διάσταση. Αυτό συμβαίνει επειδή, μπορεί να επηρεάζουμε εμείς την Ιστορία, σίγουρα όμως μας επηρεάζει και αυτή, είτε το καταλαβαίνουμε ή όχι -είμαστε ιστορικά όντα.

Η κοινωνία είναι κάτι παραπάνω από ένα άθροισμα διαπροσωπικών σχέσεων. Υπάρχει κάτι παραπάνω σε αυτήν, ένα είδος “συλλογικού ασυνείδητου”, πιο πολύ με την διαισθητική, παρά με την αυστηρά ψυχολογική έννοια. Φυσικά υπάρχει και με την ψυχολογική έννοια, γεγονός το οποίο κάνει ξεκάθαρες κάποιες πτυχές των διαφορών μεταξύ ατομικής και μαζικής ψυχολογίας. Αυτό το παραπάνω που υπάρχει, είναι η ειδοποιός διαφορά μεταξύ των ανθρώπων και κάποιων απλά έξυπνων όντων. Είναι αυτό που κάνει την κοινωνία να μπορεί να θεσμίζει.

Η κοινωνία μπορεί και πρέπει να φτιάχνει θεσμούς. Χωρίς αυτούς, δεν μπορεί να υπάρξει. Για να είναι αυτοί οι θεσμοί αποδοτικοί πρέπει να εξυπηρετούν όλους. Μπορεί κάποιος να πει ότι ξέρει τι είναι καλύτερο για όλους; Μπορεί να πει κάποιος ότι ξέρει τους “αντικειμενικούς νόμους κίνησης της Ιστορίας”; Σίγουρα όχι. Και αυτό γιατί οι νόμοι της Ιστορίας δεν είναι αντικειμενικοί. Αυτό που ισχύει τώρα, δεν ίσχυε χθες ή δεν θα ισχύει στο μέλλον. Αυτό που ισχύει εδώ, δεν ισχύει αλλού, τουλάχιστον με τον ίδιο τρόπο.

Επίσης, με όποιον τρόπο και να φτιαχτούν οι θεσμοί, σίγουρα θα βρίσκονται ένα βήμα πίσω από την “πραγματική πραγματικότητα”. Αυτό είναι αναπόφευκτο σε ένα κόσμο σαν τον δικό μας, που αλλάζει συνεχώς, με χαοτική συμπεριφορά αρκετά συχνά. Το ζήτημα, λοιπόν, είναι να ελαχιστοποιηθεί η απόσταση ανάμεσα από τη ζωή και τους θεσμούς.

Ζωή, όμως, νοείται μόνο μέσα σε μια κοινωνία. Άρα πρέπει οι θεσμοί να είναι όσο πιο κοντά στην κοινωνία γίνεται. Αφού, όμως, η κοινωνία έχει την ικανότητα να θεσμίζει, δεν θα ήταν ιδανικό το θεσμίζον (αυτό που φτιάχνει τους θεσμούς) να είναι ταυτόχρονα ένας εξελικτικός θεσμός; Όλη η κοινωνία να θέτει αυτά που την αφορούν, θεσμίζοντας δυναμικά τρόπους επίλυσης προβλημάτων και λήψης αποφάσεων. Φυσικά, πάλι δεν θα υπάρχει απόλυτη ταύτιση θεσμού και θεσμίζοντος, θα έχει όμως ελαχιστοποιηθεί η μεταξύ τους απόσταση.

Μικρή διαφωνία υπάρχει ως προς την ιδανικότητα αυτής της κατάστασης στους ανθρώπους. Υπάρχει, όμως, μεγάλη αμφιβολία για το εφικτό της. Είναι φυσικό, αφού ο κόσμος που ζούμε είναι ένας κόσμος ξένωσης. Ο λόγος του Άλλου, παραμένει κάτι ξένο προς εμένα, κάτι που το ακούω, ενδεχομένως και το καταλαβαίνω, αλλά δεν το επεξεργάζομαι. Όχι λεκτικά, αλλά σαν νόημα. Μια επεξεργασία που θα επιτρέψει τον Λόγο του συνομιλητή μου, κατόπιν ελεύθερης κρίσης, να τον κάνω κτήμα μου, κομμάτι του εαυτού μου. Όχι αυτούσιο, αλλά επεξεργασμένο.

“Η αυτονομία δεν είναι λοιπόν [...] ολοκληρωτική εξάλειψη του λόγου του Άλλου, λόγου που αγνοείται ως λόγος του Άλλου. Είναι εγκαθίδρυση μιας άλλης σχέσης ανάμεσα στον λόγο του Άλλου και του υποκειμένου. [...] Γι’ αυτόν επίσης τον λόγο, δεν μπορεί ούτε μία “ιδία αλήθεια” του υποκειμένου, με μια απόλυτη έννοια, να υπάρξει. Η ίδια η αλήθεια του υποκειμένου είναι πάντα μέθεξη σε μια αλήθεια που το υπερβαίνει, η οποία τελικά ριζώνει, και ριζώνει το υποκείμενο, μέσα στην κοινωνία και μέσα στην ιστορία, τη στιγμή ακριβώς που αυτό πραγματοποιεί την αυτονομία του. [...]

Γι’ αυτό ακριβώς μπορεί να υπάρξει μια πολιτική της ελευθερίας, και γι’ αυτό τον λόγο δεν είμαστε αναγκασμένοι να διαλέξουμε ανάμεσα στη σιωπή και στη χειραγώγηση, αλλ’ ούτε και να παρηγορούμαστε λέγοντας: “τελικά, ο άλλος θα κάνει αυτό που θέλει”. Γι’ αυτό ακριβώς και είμαι τελικά υπεύθυνος γι’ αυτό που λέω (και γι’ αυτό που αποσιωπώ). Τέλος, διότι η αυτονομία, όπως την ορίσαμε, οδηγεί άμεσα στο πολιτικό και κοινωνικό πρόβλημα. Η αντίληψη που αναπτύξαμε δείχνει ότι δεν μπορούμε να θέλουμε την αυτονομία χωρίς να την θέλουμε για όλους, και ταυτόχρονα ότι η πραγματοποίησή της δεν μπορεί να γίνει πλήρως νοητή παρά ως έργο συλλογικό.” [Κορνήλιος Καστοριάδης, Η Φαντασιακή Θέσμιση Της Κοινωνίας, σελ. 150 - 174]

Όπως βλέπουμε και στο παραπάνω απόσπασμα, η ατομική με την κοινωνική αυτονομία είναι συνυφασμένες, από την στιγμή που ο άνθρωπος είναι αναπόφευκτα κοινωνικό ων. Την ευθύνη, όμως, για την κοινωνική ξένωση την έχουν εξ ολοκλήρου τα μέλη της κοινωνίας; Όχι.

“Κι αυτό, διότι η ξένωση, η κοινωνική ετερονομία, δεν εμφανίζεται απλώς ως “λόγος του άλλου” - [...] ο άλλος εξαφανίζεται μέσα στο συλλογικό ανώνυμο, το απρόσωπο των “οικονομικών μηχανισμών της αγοράς”, [...] του νόμου μερικών που παρουσιάζεται ως ο νόμος. [...] Η ξένωση λοιπόν εμφανίζεται ως θεσμισμένη, εν πάση περιπτώσει ως έντονα προσδιορισμένη από τους θεσμούς. Και η σχέση της με τους θεσμούς εμφανίζεται διττή. Πρώτον. οι θεσμοί μπορούν να είναι, και είναι πράγματι, ξενωτικοί στο ιδιαίτερό τους περιεχόμενο. Είναι ξενωτικοί, στον βαθμό που αποτελούν έκφραση και κύρωση μιας ταξικής δομής, γενικότερα μιας ανταγωνιστικής διαίρεσης της κοινωνίας, και, κατλα συρροήν, της εξουσίας μιας ορισμένης κοινωνικής κατηγορίας πάνω στο σύνολο. [...]

Πέρα όμως από αυτή την όψη, και γενικότερα - διότι αυτό ισχύει και για τις κοινωνίες που δεν εμφανίζουν ανταγωνιστική διαίρεση, όπως πολλές αρχαϊκές κοινωνίες - υπάρχει ξένωση της κοινωνίας ανεξαρτήτως τάξεων, στους θεσμούς της. [...] ο θεσμός, μόλις τεθεί, φαίνεται να αυτονομείται, διαθέτει δική του αδράνεια και λογική, [...] αυτό που “στην αρχή” μπορούσε να θεωρηθεί σαν ένα σύνολο θεσμών στην υπηρεσία της κοινωνίας, γίνεται μια κοινωνία στην υπηρεσία των θεσμών.” [όπως πριν, οι εμφάσεις είναι του συγγραφέα]

Συνεπώς, μια κοινωνία που θα δεχόταν τον λόγο ενάντια στην θεσμισμένη κοινωνική ξένωση, θα μπορούσε να ξεπεράσει και τα εμπόδια που βάζουν οι θεσμοί για να εμποδίσει την ξένωση. “Αν όλος ο πληθυσμός ήξερε, το καπιταλιστικό καθεστώς δεν θα κρατούσε 24 ώρες”, έλεγε η Ρόζα Λούξεμπουργκ, συνδέοντας το “ήξερε” με το “ήθελε”.

Ο πληθυσμός μπορεί να θέλει, πώς θα κινηθεί όμως; Πώς θα ξέρει ότι θα αποφασίσει τα σωστά πράγματα ώστε να πετύχει αυτά που θέλει; Χρειάζεται ένα συγκεκριμένο επαναστατικό πρόταγμα. Το πράττειν γενικά δεν αρκεί, αφού το περιεχόμενό του, οι πράξεις δηλαδή, μπορεί να μην είναι ουσιαστικές, μπορεί να είναι ένας ακτιβισμός με δράση μόνο για την δράση. Ενώ το πρόταγμα είναι συγκεκριμένο, όπως επίσης και το πρόγραμμά του. Ένα πρόταγμα μπορεί να είναι η αυτοθέσμιση της κοινωνίας, και πρόγραμμά του π.χ. οι συνελεύσεις, η κολλεκτιβοποίηση των μέσων παραγωγής κλπ. Μια πράξη, λοιπόν, που γίνεται πλέον σ’ αυτό το πλαίσιο αποκτά κάποιο νόημα. Σημαίνει κάτι, χωρίς αυτό να την κάνει αυτομάτως και ωφέλιμη.

Μια πράξη που θεσμίζει με βάση τις κοινωνικές ανάγκες, έχει σίγουρα κάποιο νόημα. Αν το νόημα αυτό είναι επιφανειακό ή ουσιαστικό, εξαρτάται από την φύση της ανάγκης που ικανοποιείται. Αν η ανάγκη είναι πραγματική, τότε είναι ουσιαστικό. Αν είναι πλασματική, τότε είναι επιφανειακό. Πλασματικές ανάγκες καλλιεργούνται στους ανθρώπους σχεδόν σε όλους τους τομείς της ζωής τους. Οι θεσμοί, όντας θεσμοί ξένωσης, δεν θεσμίζουν πάνω στο πραγνατικό, αλλά πάνω στο φαντασιακό.

Η απόδοση φαντασιακών ιδιοτήτων σε κάτι, δεν πρέπει να συνδέεται με το φανταστικό. Φαντασιακές ιδιότητες αποδίδονται σε κάτι που υπάρχει, ενώ κάτι το φανταστικό δεν υπάρχει, αλλά το εφευρίσκουμε. Έτσι, φαντασιακές ιδιότητες έχουν τα μαγικά αντικείμενα, δηλαδή σημασίες μη προσπελάσιμες ορθολογικά. Οποιοδήποτε δόγμα βασίζεται στο φαντασιακό, όπως και πολλές έννοιες στην εποχή μας - οι θρησκείες, το πνεύμα, ο πολίτης, το κράτος, το κόμμα,το έθνος,, το χρήμα, το παιδί κλπ.

Το φαντασιακό, εκτός από ατομικό, μπορεί να είναι και κοινωνικό. Είναι το “κάτι παραπάνω” που υπάρχει στην κοινωνία και την διαφοροποιεί από ένα άθροισμα ατόμων. Όταν αυτό δεν ταυτίζεται με το θεσμισμένο φαντασιακό της ξένωσης, μπορεί να θέσει όρους κοινωνικής αυτονομίας, δηλαδή η κοινωνία μπορεί να αυτοθεσμισθεί.

Ο Μαρξ είπε ότι “πρέπει να σταματήσουμε να ερμηνεύουμε τον κόσμο, καιρός να τον αλλάξουμε”. Σίγουρα πρέπει να σταματήσουμε να τον ερμηνεύουμε σαν σύνολο φαινομένων, αλλά πρέπει να συνεχίσουμε να προσπαθούμε να τον κατανοήσουμε, αφού ζούμε σε έναν κόσμο νοημάτων, σε έναν κόσμο σημασιών. Και, όταν ο κόσμος αλλάζει - και αλλάζει συνέχεια - “χρειάζεται να αλλάξουμε την σκέψη μας για να τον κατανοήσουμε” [Ian Pirie, www.terminal119.gr] και όχι να προσκολλούμαστε σε δόγματα.

Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΟΥ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΑΥΤΟΘΕΣΜΙΣΗΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΞΕΝΩΣΗΣ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΚΟΜΑ ΕΝΑ ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΟ, ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ.

the end of suburbia

προαστειακή ζωή και ενεργειακή κρίση

Πάνω από 50% των κατοίκων των ΗΠΑ ζουν σε προάστεια μεγαλουπόλεων και σε απόσταση 50 μιλίων από τις εθνικές οδούς. Ο συγκεκριμένος τρόπος κατοικίας, ξεκίνησε την εποχή 1870 - 90, με μεγάλες βικτωριανές βίλες σε πάρκα. Συνεχίστηκε την περίοδο 1914 - 20 με προάστεια που πήγαινε κανείς με το τραμ, ενώ μέχρι το 1929 είχαν ήδη αρχίσει να κάνουν εκτεταμένη εμφάνιση τα αυτοκίνητα. Μετά το Κραχ του 1929 και τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, η ανοικοδόμηση προαστειακών κατοικιών κορυφώθηκε: 2.700.000 σπίτια μόνο το 1947 - διπλάσια την εποχή μέχρι το 1950. Είναι η εποχή που πωλείται, σε τιμή ευκαιρίας, το “Αμερικάνικο Όνειρο”.
Το Αμερικάνικο Όνειρο συμπεριλαμβάνει στο πακέτο οπωσδήποτε ένα αυτοκίνητο. Και, όταν όλοι έχουν από ένα, τότε χρειάζεται πολύ πετρέλαιο για να κινηθούν όλοι. Στην αρχή, το πετρέλαιο δεν αποτελούσε πρόβλημα: την δεκαετία του ‘30 στο Τέξας, το πετρέλαιο ήταν τόσο άφθονο, που ήταν κυριολεκτικά φτηνότερο από... το νερό!


το πετρέλαιο


Το πετρέλαιο, όμως, δεν είναι ανεξάντλητο. Όπως και κανένας ορυκτός ενεργειακός πόρος. Το 1956 ο διάσημος γεωλόγος Hubbeart έδειξε ότι τα αποθέματα πετρελαίου ακολουθούν κωδωνοειδή κατανομή (καμπάνα Gauss). Δηλαδή, τα αποθέματα δεν “τελειώνουν” με τρόπο παρόμοιο όπως στα αυτοκίνητα, αλλά από ένα σημείο και μετά η άντληση είναι ασύμφορη. Δηλαδή, για να αντλήσεις ένα λίτρο πετρέλαιο, η αντλία πρέπει να κάψει δύο λίτρα.
Ο Hubbeart υποστήριξε ότι μετά το ‘70 το πετρέλαιο του Τέξας θα είναι ασύμφορο. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας, αντιμετώπισε αντιπαλότητα, όταν όμως την δεκαετία του ‘80 αποδείχτηκε ότι είχε δίκιο, όλοι κατάλαβαν την σοβαρότητα και την ορθότητα της θεωρίας του.
Τότε, οι ΗΠΑ αναθέρμαναν τις σχέσεις τους με τις χώρες της Μεσοποταμίας (καθοδηγούμενη Ιρανο - Ιρακινή διαμάχη κλπ.), για να έχουν πρόσβαση σε πετρέλαιο.


η σημερινή κατάσταση

Οι ΗΠΑ μέχρι τώρα έχουν καταφέρει να έχουν το “πάνω χέρι” στην Ανατολή, έχοντας εξασφαλισμένο το πετρέλαιό τους. Η κατανομή του Hubbeart όμως, δεν ίσχυε μόνο στο Τέξας: οι εξορύξεις στην Μέση Ανατολή αρχίζουν και γίνονται ασύμφορες. Αυτό σημαίνει το εξής: ξεμένουμε από πετρέλαιο σε πλανητική κλίμακα.
Στη Β. Αμερική, η τιμή της βενζίνης είναι πολύ φθηνότερη από την Ευρώπη. Τα πολυαγαπημένα στην Αμερική (και στα Βόρεια Προάστεια) SUV καταναλώνουν υπέρογκα ποσά βενζίνης. Ένας τέτοιος τρόπος ζωής δεν μπορεί να συνεχιστεί. Το 2003, οι ΗΠΑ συνταράχτηκαν από πολυήμερες διακοπές ρεύματος - 57 εκατομμύρια άτομα έμειναν χωρίς ρεύμα για πολλές μέρες στην “πιο ανεπτυγμένη χώρα του κόσμου”. Η διακοπή δεν ήταν τυχαία, μια που για να παραχθεί ρεύμα δουλεύουν ντιζελοκινητήρες.
Στην Ελλάδα, έρευνες ξεκίνησαν τον Δεκέμβρη από πολυεθνικές στο Κεντρικό και Βόρειο Αιγαίο (και στη Σάμο), όπως και ανάμεσα στις ακτές τις Ηπείρου και το Ιόνιο. Οι έρευνες εκτιμούν κοιτάσματα 2 - 4 δισ. βαρελιών. Πιθανές εξορύξεις θα καταστρέψουν περιβαλλοντικά το Αιγαίο, μόνο και μόνο για να θαφτεί λίγο αργότερα ένας ήδη ετοιμοθάνατος τρόπος ζωής.


τι να κάνουμε


Με την αύξηση των τιμών στη θέρμανση και τη μετακίνηση, μιλάμε ίσως για το θάνατο της μεσαίας τάξης. Η παραγωγή θα πρέπει να ξαναγίνει τοπική. Πρέπει να ενισχυθεί ο σεβασμός στους άλλους και τη φύση, καθώς η αλληλοεξάρτηση σε τοπικό επίπεδο θα επανέλθει - δεν θα έρχονται όλα από την Κίνα, η έλλειψη χημικών θα κάνει τις βιολογικές καλλιέργειες αναγκαιότητα (επιτέλους).
Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι το φυσικό αέριο δεν επαρκεί, όπως και η αιολική ενέργεια. Η αυτοοργάνωση της παραγωγής, αποτελεί την λύση με την λιγότερη σπατάλη ενέργειας. Αλλιώς -καθόλου απίθανα- μας περιμένει ένας καινούριος κύκλος βαρβαρότητας.